رتبه‌بندی کیواس؛ کسب بیشترین امتیاز عملکرد دانشگاه صنعتی شریف

در راستای تبیین جایگاه دانشگاه صنعتی شریف در نظام‌های بین‌المللی ارزیابی آموزش عالی و اطلاع‌رسانی، گزارشی با تمرکز بر نتایج رتبه‌بندی جهانی کیواس (QS) سال ۲۰۲۶ تهیه شده است. بر پایه این گزارش، دانشگاه صنعتی شریف با وجود افت نسبی رتبه به جایگاه ۳۷۵، موفق به کسب بالاترین امتیاز عملکردی خود از زمان ورود به این نظام در سال ۲۰۱۳ تاکنون شده و با امتیاز ۳۹.۹ در میان ۱۵۰۰ دانشگاه ارزیابی‌شده و در جمع ۲۵ درصد برتر دانشگاه‌های جهان قرار گرفته است.

دانشگاه صنعتی شریف، در آخرین رتبه‌بندی جهانی نظام کیواس (QS) سال ۲۰۲۶ در جایگاه ۳۷۵ قرار گرفت که نشان‌دهنده کاهش نسبی موقعیت نسبت به سال گذشته از رتبه 342 است. این کاهش رتبه درحالی اتفاق افتاده که مجموع امتیاز دانشگاه نسبت به سال گذشته 7 واحد افزایش داشته است؛ یعنی امتیاز 39.9 از 100. این بالاترین امتیازی است که با ورود دانشگاه از سال 2013 در این نظام، تاکنون کسب شده است. به عبارتی، کاهش نسبی رتبه باوجود افزایش امتیاز عملکرد به دلیل عملکرد بهتر رقبا و همچنین ورود دانشگاه‌های جدید به فهرست ارزیابی کیواس بوده است. روند جایگاه دانشگاه طی سال‌های مختلف در شکل زیر نشان داده شده است. با توجه به ورود سالیانه حدود 110 دانشگاه جدید به این رتبه‌بندی و محدوده نوسانات رتبه دانشگاه در سه سال اخیر، می‌توان گفت که عملکرد دانشگاه طی سال‌های اخیر تقریباً ثابت بوده است.

روند رتبه دانشگاه شریف

موسسه کیواس در این رتبه‌بندی، 1500 دانشگاه را مورد ارزیابی قرار داده است که در این بین دانشگاه شریف جزو 25 درصد دانشگاه‌های برتر قرار گرفته است. بهترین رتبه دانشگاه از ابتدای شرکت در این رتبه‌بندی از سال 2013 تاکنون برابر 334 در سال 2024 بوده است. در آن سال، طبق نمودار زیر، دانشگاه شریف جزو 22.3 درصد دانشگاه‌های برتر دنیا قرار داشت.

رنگ آبی: درصد کل دانشگاه‌های با رتبه کمتر از دانشگاه شریف

در جدول زیر شاخص‌های این رتبه‌بندی، وزن و امتیاز کسب شده توسط دانشگاه در چند سال اخیر آمده است. مشاهده می‌شود که در تمام شاخص‌ها به جز استنادات به ازای هر عضو هیئت‌علمی و اساتید بین‌الملل که تقریباً ثابت بوده‌اند، امتیاز دانشگاه نسبت به تمام سال‌های قبل افزایش داشته است. دانشگاه صنعتی شریف عملکرد بسیار خوبی در شاخص "استنادات به ازای هر عضو هیئت‌علمی" نشان داده و با کسب امتیاز ۹۹.۲ در این شاخص، بر تأثیر بالای تولیدات علمی خود تأکید دارد. طبق گزارش کیواس، با این امتیاز دانشگاه صنعتی شریف در این شاخص در جایگاه 36 دنیا قرار دارد. این در حالی است که سال گذشته در این شاخص، امتیاز دانشگاه برابر 99.9 بوده است.

در حوزه اشتغال‌پذیری، شاخص‌های "شهرت میان کارفرمایان" و "اشتغال فارغ‌التحصیلان" به ترتیب امتیاز 48.2 و 38.7 را کسب کرده‌ است. از داخل کشور تنها 11 دانشگاه امکان ورود به نظام رتبه بندی کیواس را کسب کرده‌اند و در شاخص اشتغال در سطح ملی، دانشگاه صنعتی شریف عملکرد قدرتمندی دارد؛ به گونه‌ای که در شاخص "شهرت میان کارفرمایان" در رتبه اول و شاخص "اشتغال فارغ‌التحصیلان" در رتبه دوم قرار گرفته است. این جایگاه ملی بیانگر اثربخشی قابل‌توجه دانشگاه در فضای صنعتی و حرفه‌ای کشور است.

سه شاخص شهرت علمی، شهرت کارفرمایی و اشتغال فارغ‌التحصیلان نسبت به سال قبل افزایش قابل‌توجهی را نشان می‌دهند. این سه شاخص به ترتیب رشد 55، 43 و 37 درصدی را تجربه کرده‌اند.

در حوزه آموزش، شاخص بررسی رتبه‌بندی کیواس، نسبت استاد به دانشجو است که یکی از نقاط ضعف دانشگاه‌ است و همواره امتیاز این شاخص زیر 10 بوده است. توجه بیشتر به جذب و نگه‌داشت هیئت‌علمی باکیفیت و تقویت این امتیاز می‌تواند به ارتقای جایگاه دانشگاه کمک کند. همچنین، عملکرد دانشگاه در زمینه‌های بین‌الملل ضعیف بوده است. دانشگاه در شاخص‌هایی مانند "دانشجویان بین‌المللی"، "اعضای هیئت‌علمی بین‌المللی" و "تنوع دانشجویان بین‌المللی" در کل سالیان اخیر امتیاز و رتبه قابل قبولی کسب نکرده است.

در ویرایش ۲۰۲۶، نظام رتبه‌بندی کیواس، شاخص "تنوع دانشجویان بین‌المللی" را به‌صورت آزمایشی و بدون وزن وارد کرده است. این تغییرات نشان می‌دهد که اهمیت شاخص‌های بین‌المللی شدن و تنوع دانشجویی در حال افزایش است؛ بنابراین، برای ارتقاء جایگاه جهانی در سال‌های آینده، توجه به این موضوع نیز ضرورت دارد.

شاخص کلی

شاخص

سهم هر شاخص در افزایش امتیاز دانشگاه

وزن (درصد)

2026

2025

2024

2023

2022

پژوهش و اکتشاف

استنادات به ازای هیئت‌علمی

0.14-

20

99.2

99.9

99.1

98.3

98.1

شهرت علمی

1.89

30

17.8

11.5

10.1

11.6

12.1

تجربه آموزش

نسبت استاد به دانشجو

0.31

10

8.2

5.1

6.1

7.7

9.8

اشتغال

شهرت کارفرمایی

2.19

15

48.2

33.6

43.8

31.8

25.1

اشتغال فارغ‌التحصیلان

0.525

5

38.7

28.2

25.7

82

تعاملات جهانی

استادان بین‌الملل

0.015-

5

2.6

2.9

7.3

8

2.5

دانشجویان بین‌الملل

0.02

5

1.6

1.2

1.3

1.3

2.7

شبکه تحقیقات بین‌الملل

0.35

5

68.4

61.4

9.7

52.3

تنوع دانشجویان بین‌الملل

0

0

5.9

توسعه پایدار

امتیاز توسعه پایدار

1.87

5

38.7

1.3

1.9

امتیاز کل

100

39.9

33

32.4

29.6

29.3

رتبه

375

342

334

380

381

در نظام رتبه‌بندی کیواس، دو نوع دسته‌بندی برای دانشگاه‌ها نیز وجود دارد. دانشگاه‌ها از نظر تعداد دانشجو به چهار دسته بسیاربزرگ، بزرگ، متوسط و کوچک تقسیم می‌شوند. همچنین دانشگاه‌ها از نظر تنوع زمینه‌های آموزشی به کامل و جامع، جامع، تخصصی و تک‌منظوره تقسیم شده‌اند. براساس این دسته‌بندی‌ها، دانشگاه صنعتی شریف در دسته‌های متوسط و تخصصی قرار دارد. تعداد کل دانشگاه‌های هم‌دسته با دانشگاه صنعتی شریف در نظام کیواس برابر 143 است که در این بین، شریف دارای رتبه 18 می‌باشد. در این دسته‌بندی، دانشگاه EPFL در رتبه اول قرار دارد. بررسی‌ها نشان داده است که متوسط رتبه همه دانشگاه‌های برتر دسته متوسط و تخصصی در سه سال اخیر کاهش داشته است و به عبارتی این موضوع رشد دانشگاه‌های سایر دسته‌ها به ویژه دانشگاه‌های جامع در شاخص‌های این نظام را نشان می‌دهد.