آشنایی با اکوسیستم کارآفرینی

کارگاه آشنایی با اکوسیستم کارآفرینی روز یکشنبه 21 شهریور توسط آرش رادمهر در مرکز کارآفرینی شریف برگزار شد. ایشان، دکترای مدیریت کارآفرینی، مشاور کارآفرینی و سرمایه‌گذاری، استراتژیست بازاریابی و برندآفرینی و استاد دانشگاه تهران جنوب هستند.

اکوسیستم شامل مجموع عناصر زنده و غیرزنده است که در روابط مشخص با هم در یک محدوده جغرافیایی بر هم تاثیرگذارند و به پایداری رسیدند. در اکوسیستم تمام اجزا با همدیگر ارتباط دارند و مانند قطعات پازل به هم وصل می‌شوند.

در ایران مشکلات فراوانی از جمله بیکاری، خشکسالی، وابستگی به خارج و غیره وجود دارند و دولت‌ها نیز قادر به برطرف کردن آن نیستند. دانشگاه‌های پیشرو نیز با این که فعالیت‌های گوناگونی در حوزه‌های مختلف انجام می‌دهند اما از آنجایی که مطالب ارائه شده به دانشجویان قدیمی است و متناسب با نیازهای بازار نیست کارایی لازم را ندارند. پس در حال حاضر، استادان و دانشجویان باید در مسیر توسعه فرهنگ کارآفرینی قرار گیرند تا بتوانند ایده‌های خود را اجرا کنند و پایان‌نامه‌ها وتحقیقات کاربردی و هدفمند ارائه نمایند.

به طور کلی، کارآفرینی یک سبک زندگی است. کارآفرین، فرصت‌ها را شناسایی می‌کند و برای برطرف کردن آنها راه‌حل پیشنهادی خود را ارائه می‌دهد. آنها نوآور و خلاقند و از اهمیت خلق ارزش آگاهی دارند. یک کارآفرین می‌داند که ممکن است در این راه با مشکلات فراوانی روبرو شود پس با صبوری و حفظ آرامش برای یافتن راه‌حل مناسب تلاش می‌کند و علاوه بر کسب اطلاعات بیشتر و افزایش مهارت، عملکرد هوشمندانه‌ای دارد و بر ترس‌های خود غلبه می‌کند. البته بهتر است که قبل از راه‌اندازی کار شخصی،‌ افراد به عنوان کارمند در یک شرکت معتبر مشغول به کار شوند تا با کسب تجربه‌های کاری بتوانند در آینده عملکرد بهتری داشته باشند. ضمنا مطالعه کتاب فوق ستاره فروش شوید نوشته برایان تریسی و همچنین کتاب تست مامان در مورد موضوع تجاری سازی محصول برای علاقمندان بسیار مفید است.

در هر شهر هفت رکن اصلی جامعه کارآفرینی را دانشگاه‌ها، کارآفرینان، سرمایه‌گذارها، خدمات‌دهندگان، شرکت‌های بزرگ، دولت و مربی‌ها تشکیل می‌دهند و مهمترین عوامل کلان تاثیرگذار بر کارآفرینی، سیاست‌های مرتبط با اقتصاد جهانی، سیاست‌های منطقه‌ای، سیاست‌های ملی، سیاست‌های آموزشی و سیاست‌های مرتبط با دعاوی حقوقی و قانون‌گذاری است. ضمنا تسهیل دسترسی به منابع مالی، نظام حقوقی کارآمد، سهولت در راه‌اندازی کسب‌وکار، حمایت مناسب از مالکیت‌ فکری و مشوق‌ها جزو محورهای اساسی تاثیرگذار بر سطح کارآفرینی هستند. علاوه بر آن، فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و باورها به عنوان عوامل رفتارساز نه تنها بر ورود افراد به کارآفرینی تاثیر دارند بلکه تعیین‌کننده نحوه و کیفیت تعامل‌های درون اکوسیستم هستند.

پس مهمترین اجزا و عناصر اکوسیستم کارآفرینی شامل علاقمندان (Cheer Leaders)، مروجین (Evangelist)، مربیان (Coach)، مهیاکنندگان خدمات (Formalizer)، رویدادها (Event)، دولت (Government)، گروه‌های حمایتگر رسمی و غیررسمی (NGOs and Philanthropy)، سازمان‌های واسط و تشکیلات صنفی (Intermediary Organization)، رسانه‌ها (Media)، شتاب‌دهنده‌ها (Accelerators)، مراکز آموزشی (Train and Educate)، فضای کار اشتراکی (Co-Working Space)، انکوباتورها و مراکز رشد دانشگاهی (Incubators)، سازمان‌های نوپا (Startup)، شرکت‌های بزرگ (Big Companies)، سرمایه‌گذاران (Inventors) و بازار (Market) است.

ضمنا جلوگیری از مهاجرت و انگیزه دادن به طبقه خلاق جامعه، ایجاد فرصت برابر برای خلق ثروت برای همه، حذف موازی کاری‌ها، جلوگیری از انجام فعالیت‌های اشتباه و ایجاد روشی برای حل مشکلات اجتماعی و منطقه‌ای جزو اهداف اصلی اکوسیستم کارآفرینی هست و از سیلیکون ولی، نیویورک، لندن، بیژنگ و بوستون می‌توان به عنوان اکوسیستم‌های برتر استارتاپی دنیا نام برد که سیلیکون ولی در حوزه‌های زیرساخت‌های ارتباطی، خدمات نوآوری، اطلاعات و تولیدات و زیرساخت‌های خدمات کسب‌وکار و سایر صنایع تولیدی فعال است.

علاوه بر آن، تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان (شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم‌افزارهای مربوطه تشکیل می‌شود) نیز کمک زیادی به پیشرفت کشورها می‌کند. علاوه بر آن، با ثبت قاونی شرکت، ارائه مدرک تحصیلی دانشگاهی هیئت مدیره، بیمه کارکنان، داشتن دفاتر مالی قانونی و استفاده از فناوران به صورت تمام وقت می‌توان شرایط اولیه جهت قرار گرفتن در حوزه شرکت‌ها و موسسه‌های دانش‌بنیان را ایجاد کرد.

ضمنا فناوری‌های زیستی (پزشکی، کشاورزی، صنعتی و محیط زیست)، فناوری نانو (محصولات و مواد)، اپتیک و فوتونیک (مواد، قطعات و سامانه‌ها)، مواد پیشرفته (فلزات، کامپوزیت‌ها، سرامیک‌ها و پلیمرها)، الکترونیک و کنترل (میکروالکترونیک، قطعات، مدارها، سخت‌افزار کامپیوترها و سامانه‌ها)، فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم‌افزارهای

کامپیوتری، تجهیزات پیشرفته شناخت، تولید و آزمایشگاهی، هوا فضا (پرنده‌ها، ماهواره و موشک‌ها)، انرژی‌های نو (هسته‌ای و تجدیدپذیر) و محصولات پیشرفته سایر بخش‌ها (نفت و گاز) جزو کالاهای دانش‌بنیان طبقه‌بندی می‌شوند.

مهمترین هدف یک کارآفرین، تجاری‌سازی ایده اولیه است که به وسیله آن سهمی از بازار را به کار خود اختصاص دهد و برند شخصیش را بسازد. پس سیستم‌های مدیریت علمی و نهادهای دانشگاهی باید به دنبال تسهیل روند تبدیل یافته‌های تحقیقاتی به نوآوری‌های تجاری باشند. علاوه بر آن، اصول و ضوابط تجاری‌سازی بر مبنای سرمایه‌گذاری ملی لازم برای هر روش، پتانسیل برگشت سرمایه در هر روش، شناسایی بازار هدف و بهترین روش دستیابی به آن و تحقیق و بررسی دقیق در مورد طبیعت و ذات خود فناوری، محصول یا فرآیند بسیار حائز اهمیت است. ضمنا افراد پس از طراحی ایده و ساخت نمونه اولیه می‌توانند وارد شتاب‌دهنده مراکز رشد شوند و در آنجا با کمک مربیان پیشرفت کنند و با شرکت در رویدادهای استارتاپی و نشست توجیهی با سرمایه‌گذاران عملکرد هوشمندانه داشته باشند و تصمیم‌گیری صحیحی اتخاذ کنند. به طور کلی خدماتی که توسط مراکز رشد ارائه می‌شود شامل خدمات پشتیبانی (خدمات مکان فعالیت، استفاده از اتاق کنفرانس و غیره)، خدمات اطلاع‌رسانی (دسترسی به اینترنت، کتابخانه و مراکز اطلاع رسانی و نرم‌افزارهای رایانه‌ای)، خدمات مشاوره‌ای و آموزشی (مشاوره‌های مالی، مدیریتی و بازرگانی و برگزاری سمینارهای آموزشی برای شرکت‌های تازه تاسیس)، خدمات پشتیبانی فنی (ارائه خدمات فنی و مهندسی)، استفاده از امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی و خدمات مالی و اعتباری (تسهیل در جذب طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی، امکان استفاده از اعتبارهای خدماتی و تحقیقاتی، کمک به دسترسی به منابع مالی و جذب سرمایه‌گذاران) است. علاوه بر آن، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر هم می‌توانند کمک بزرگی برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای نوپا و شرکت‌های کوچک با پتانسیل رشد بلند مدت باشند.

ضمنا اشخاص پس از ساخت محصول اصلی می‌توانند از کمک‌های پارک‌های علم و فناوری برای توسعه محصول خود استفاده کنند و شبکه‌سازی زیادی با افراد مختلف داشته باشند و پس از فراگیری مهارت‌های لازم برای پیشرفت کارشان در نهایت از آنجا خارج شوند و کسب‌وکار خود را به صورت مستقل ادامه دهند.

پس، پشتیبانی از افراد و توسعه ارتباط‌های تجاری و شبکه‌سازی، استقبال از افراد جدید و کمک به آنها برای ایجاد تنوع در اکوسیستم کارآفرینی و هدایت جوانان به سوی مسیر صحیح همراه با آرامش و پرهیز از هیجان‌هایی که باعث می‌شوند افراد تصمیم‌های احساسی و عجولانه اتخاذ کنند و در آینده دچار مشکل شوند از مهمترین وظایف متخصصان حوزه کسب‌وکار است.

در نهایت، این وبینار با پاسخگویی به سوال‌های شرکت‌کنندگان به پایان رسید.